KSIĄŻKI. Użytkowanie krów holsztyńsko-fryzyjskich w warunkach polskich

UŻYTKOWANIE KRÓW HOLSZTYŃSKO-FRYZYJSKICH W WARUNKACH POLSKICH

Wstęp
"Zachodzące w ostatnich latach w Polsce zjawiska transformacji ekonomicznej państwa stworzyły bardzo trudną sytuację dla sektora produkcji mlecznej. Cofnięcie dotacji do tej produkcji przyczyniło się do wzrostu cen detalicznych wyrobów mleczarskich, a w konsekwencji do spadku popytu na nie. Równocześnie szeroka obecność subsydiowanego importu postawiła przed rodzimym producentem mleka niełatwe zadanie sprostania tej konkurencji. Doskonalenie krajowego pogłowia bydła w kierunku zwiększenia produkcji i poprawy jakości mleka napotyka w praktyce na szereg problemów natury agrarnej i ekonomicznej. Natomiast warunki do chowu i hodowli bydła nie były z wielu względów i nadal nie są sprzyjające. Przyczyną tych uwarunkowań w ostatnich latach jest duży spadek pogłowia bydła, w tym także krów mlecznych. Modyfikacja użytkowania krów mlecznych na potrzeby współczesnego rolnictwa była inspiracją do napisania tej książki. Niech myśl naukowa zawarta w tej książce przyczyni się do tego, że produkt żywnościowy, jakim jest mleko pochodzące z Polski, będzie uznawany w Europie za najlepszy. Żywię nadzieję, że książka ta będzie dobrze służyła studentom, hodowcom bydła mlecznego i rolnikom".

Rasa holsztyńsko-fryzyjska
Znaczący wpływ na aktualny stan hodowli bydła czarno-białego na świecie wywarła odmiana holsztyńsko-fryzyjska (hf). Odmianę tę wyhodowano w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych, wywodzi się ona jednak z importowanego do Ameryki Północnej niemieckiego i holenderskiego bydła czarno-białego. Gdy w 1905 r. wybuchła w Europie epidemia pryszczycy, import bydła wstrzymano, a zakupione dotychczas pogłowie selekcjonowano przez kilkadziesiąt lat w kierunku mlecznym (Puchajda i in. 1995).
Do Polski pierwsze jałówki holsztyńsko-fryzyjskie sprowadzono z Ameryki Północnej w 1973 r. W następnych latach rozpoczęto import nasienia buhajów hf. Zapoczątkowało to prace hodowlane nad doskonaleniem krajowej populacji bydła czarno-białego (Jasiorski, 1991).
Holsztyno-fryzy są bydłem wcześnie dojrzewającym. Pierwsze wycielenia następują w 24. miesiącu życia. Buhajki przy urodzeniu osiągają wagę 38-45 kg, a cielaczki 35-40 kg.
Umaszczenie zwierząt jest czarno-białe i czerwono-białe. Genetycznie jest to rasa rogata. Bydło to charakteryzuje się dużą wyprostowością (wysokość w kłębie wynosi u buhajów 140-145 cm, a u krów 135-150 cm), znaczną masą ciała (buhaje ważą ok. 1 050 kg, a krowy 650-700 kg), płaskim umięśnieniem (Nowicki i in., 1995). Dorosła krowa holsztyńsko-fryzyjska ma wysoko zawieszone wymię o długiej podstawie, dużej szerokości, umiarkowanej głębokości i równych ćwiartkach (Jurczak, 1997). Strzyki są cylindryczne o poprawnej długości i grubości. Wymiona są dobrze przystosowane do doju mechanicznego. Rzadziej niż u innych odmian rasy czarno-białej (cb) obserwuje się stany zapalne wymienia (mastitis).
Czystorasowe hf pod względem wydajności mlecznej dysponują wysokim, przekraczającym 8 000 kg mleka za 305 dni, dojem i znacznie przewyższają pozostałe odmiany bydła cb (Bielak i Mandecki, 1995; Nowicki i in., 1995; Kandzi i Pawlak, 1997).
Rekord wydajności mleka w okresie laktacji ustanowiony w 1975 roku przez krowę Beecher Arlinda Ellen wynosił 25 047 kg. Natomiast rekord życiowej wydajności mleka również należy do krowy tej rasy i wynosi 150 409 kg, a ustanowiła go krowa College Ormsby Burk w 14 laktacjach.

Spis treści

		Wstęp	4
I.		Rasa holsztyńsko-fryzyjska	6
II.		Pomieszczenia dla krów	8
	1.	Rodzaje pomieszczeń	8
	2.	Mikroklimat w oborze	10
III.		Podstawy żywienia krów mlecznych	16
	1.	Żwacz i procesy zachodzące w przewodzie pokarmowym przeżuwaczy	25
	2.	Żywienie zimowe	32
	3.	Żywienie letnie	42
	4.	Woda-niezbędny element w żywieniu bydła	46
IV.		Rozród krów	51
	1.	Ruja i krycie krów	51
	2.	Poród u krowy	55
	3.	Zasuszanie krowy	62
V.		Użytkowość mleczna krów	67
	1.	Wymię krowy - ,,fabryka” mleka	67
	2.	Technika pozyskiwania mleka	75
	3.	Co decyduje o jakości mleka	81
	4.	Właściwości fizykochemiczne i jakość technologiczna mleka	85
VI.		Pielęgnacja zwierząt	89
	1.	Czyszczenie skóry i strzyżenie krów	89
	2.	Korekcja racic	91
	3.	Dekornizacja - usuwanie rogów	92
VII.		Choroby krów	95
	1.	Choroby metaboliczne	95
		a) Porażenie poporodowe	95
		b) Ketoza	98
		c) Tężyczka pastwiskowa	100
	2.	Choroby wpływające na reprodukcję bydła	105
		a) Bruceloza	105
		b) Leptospiroza	109
		c) Zaraza rzęsistkowa	111
		d) Wibrioza	112
	3.	BSE – gąbczaste zwyrodnienie mózgu	113
VIII.		Literatura	119

Użytkowanie krów holsztyńsko-fryzyjskich w warunkach polskich
dr inż. Anna-Maria Szymańska
ISBN 83-88436-8
Wydawnictwo NEGATYW Sp. z o.o.
Bydgoszcz 2002

Książkę można kupić w Księgarni Uniwersyteckiej "ŻAK"
ul. Prawocheńskiego 4
10-720 Olsztyn-Kortowo
Tel. 089 523 45 92
Wszystkich informacji dotyczących książek udzieli Pani Mirosława Głębowicz.

Serdecznie zapraszam pracowników naukowych, studentów, hodowców i wszystkich zainteresowanych do zapoznania się z moimi publikacjami oraz artykułami popularnonaukowymi z zakresu hodowli bydła. Chętnie udzielę odpowiedzi na Państwa pytania.

dr Anna-Maria Szymańska
06.10.2008